Emre ERGÜL
Europol’un (Avrupa Polis Teşkilatı) 2021 raporuna göre, dünyada her yıl 715 milyar euro ile 1.7 trilyon dolar arasında kara para aklanıyor. Bu rakam, küresel GSYH’nin yüzde 2 ila yüzde 5 arasına denk geliyor… Bahsi geçen paranın 117 milyar euro ila 210 milyar euro arası da AB’nin finans sistemi üzerinden aklanıyor. Bu gidişata dur demek için Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Komisyonu, 23 Şubat’ta tarihi bir karar aldı ve Almanya’nın Frankfurt kentini kara para aklamayla mücadele merkezi olarak seçti.
9 kentin katıldığı oylamada Avrupa Parlamentosu milletvekilleri ile AB büyükelçileri, Avrupa Kara Para Aklamayla Mücadele Otoritesi’nin (AMLA) Frankfurt’a kurulmasını uygun buldu. Temmuz 2025’te hayata geçmesi beklenen AMLA’da 400 kişi çalışacak. Karar, kara parayla ilgili raporu kaleme alan eş raportör ler Emil Radev (Bulgaristan) ve Eva Maria Poptcheva (İspanya) tarafından açıklandı: “AMLA, AB’de kirli paraya karşı mücadelede oyunun kurallarını değiştirecek.
En riskli finansal varlıkları denetleyecek, finans dışı sektörü denetleyecek ve kaçakçıların hedeflenen mali yaptırımları atlatmasını önlemede önemli bir rol oynayacak. Artık Parlamento’nun ajansın koltuğunun seçiminde eşit söz hakkına sahip olması nedeniyle, ortak kamuya açık oturumlarla süreci daha şeffaf hale getirdik ve konumun otoritenin görev ve yetkilerini tam olarak yerine getirmesine imkan vermesini sağlamak için özel seçim kriterleri getirdik. Kazananı tebrik ederiz, Frankfurt!”
Finans sektöründeki yükümlü kuruluşlar üzerinde doğrudan denetim yetkisine sahip olacak olan AMLA, ulusal denetleyicilerle entegre bir sistem kuracak ve AB’de kara para aklamayı önleme ve terörizmin finansmanıyla mücadele çerçevesinin etkinliğini artıracak. Finans dışındaki sektörler konusunda da destekleyici bir role sahip olacak AMLA, üye ülkelerdeki mali istihbarat birimlerini koordine edecek. Kurum, kural ihlali durumunda para cezası verebilecek.
Başkanlık seçim süreci hâlâ belli değil
lKurum, seçilen yükümlü kuruluşların hedeflenen mali yaptırımların, varlıkların dondurulmasının ve müsaderelerin uygulanmasını sağlamak için iç politika ve prosedürlere sahip olup olmadığını izleyecek.
-AMLA’nın tüm üye devletlerden denetçilerin ve mali istihbarat birimlerinin temsilcilerinden oluşan bir genel kurulu; başkan ve 5 bağımsız tam zamanlı üyeden oluşan bir yönetim kurulu olacak. -AMLA’nın ilk başkanı henüz değil, çünkü Avrupa Konsey ve Avrupa Parlamentosu başkanlık seçim sürecine ilişkin ilkeleri müzakere ediyor.
-Anlaşma, AMLA’ya, yüksek riskli kabul edilmeleri veya sınır ötesi faaliyet göstermeleri durumunda, kripto varlık hizmet sağlayıcıları da dahil olmak üzere belirli türdeki kredi ve finans kuruluşlarını doğrudan denetleme yetkisi veriyor.
-AMLA, birçok üye ülkede yüksek risk teşkil eden kredi ve finans kuruluşlarının seçimini gerçekleştirecek.
Kurumun kurulması için ilk adım 2021’de atıldı
AMLA’nın kurulması için ilk adım 20 Temmuz 2021’de atıldı. Avrupa Komisyonu, AB’nin kara para aklamayı önleme ve terör finansmanıyla mücadeleye (AML/ CFT) ilişkin kurallarını güçlendirmek için bir yasa teklifleri paketi sundu. Bu paket, yeni bir AB kara para aklamayla mücadele otoritesi kuran bir düzenlemeyi içeriyor. 2022’de AMLA’nın merkezinin konumuna ilişkin seçim prosedürü üzerinde anlaşmaya varmak için Parlamento, Konsey ve Komisyon arasında görüşmeler yapıldı.
Haziran 2023’te ortak yasa koyucular AMLA koltuğunun seçimine ilişkin ortak kriterler üzerinde anlaştılar. Komisyon, 28 Eylül’de üye devletlerin başvuru göndermeleri için son tarih olan 10 Kasım 2023’e kadar başvuru çağrısını başlattı. 9 ülke başvurdu. Konsey ve Parlamento, 13 Aralık 2023’te AMLA düzenlemesine ilişkin geçici bir anlaşmaya vardı.
Kripto dünyası kuyumcular jetler ve yatlar incelenecek
-AMLA ile birlikte hayata geçirilecek yeni kurallar aynı zamanda kripto sektörünün çoğunu da kapsayacak. Tüm kripto varlık hizmet sağlayıcılarının müşterileri üzerinde durum tespiti yapması gerekecek. Bu, müşterileri hakkındaki gerçekleri doğrulamaları ve şüpheleri Mali İstihbarat Birimlerine bildirmeleri gerektiği anlamına geliyor.
-Müşteri durum tespiti ve raporlama yükümlülükleriyle ilgilenen diğer sektörler, değerli metaller ve taşlar gibi lüks mallar ticareti yapanlar, kuyumcular ve kuyumcular olacak. Lüks otomobil, uçak ve yatların yanısıra kültürel mallar (sanat eserleri gibi) ticareti yapanlar da yükümlü kuruluşlar haline gelecek.
